Namik Delidağlı: Bugün Azerbaycan'da 20 Ocak trajedisinin 32. yıl dönümü

 Bugün Azerbaycan'da 20 Ocak trajedisinin 32. yıl dönümü

Bugün 20 Ocak - Azerbaycan'da Ulusal Yas Günü.  20 Ocak 1990 trajedisinin üzerinden 32 yıl geçti.

1990 yılında bugün, Azerbaycan halkının bağımsızlık mücadelesini bastırmak için Sovyet birlikleri Bakü'ye gönderildi.  Suçsuz insanlarımız öldürüldü.  Buna rağmen halkımız geri adım atmadı, ülkemiz bağımsızlığına kavuştu.  19-20 Ocak 1990 gecesi, Sovyetler Birliği Komünist Partisi Merkez Komitesi Genel Sekreteri, SSCB Savunma Bakanlığı, Devlet Güvenlik Komitesi ve İçişleri Bakanlığı birlikleri Mihail Gorbaçov'un emriyle Bakü ve Azerbaycan'ın çeşitli bölgelerine giren siviller, ağır teçhizat ve çeşitli silahlarla öldürüldü.

Bakü'nün büyük bir özel kuvvetler birliği ve Sovyet ordusunun iç birlikleri tarafından işgaline, özel bir zulüm ve benzeri görülmemiş bir vahşet eşlik etti.  Olağanüstü hal ilan edilmeden önce ordu 82 kişiyi vahşice katletti ve 20 kişiyi de yaraladı.  OHAL ilan edildikten birkaç gün sonra Bakü'de 21 kişi hayatını kaybetti.  Olağanüstü hal ilan edilmeyen bölge ve şehirlerde 25 Ocak'ta Neftçala'da ve 26 Ocak'ta Lenkeran'da sekiz kişi daha hayatını kaybetti.

Böylece Bakü ve çevre illerde kaçak asker sızması sonucu 131 kişi hayatını kaybetmiş, 744 kişi de yaralanmıştır.  Ölenler arasında kadın, çocuk ve yaşlıların yanı sıra sağlık görevlileri ve polis de vardı.

Askerlerin yasadışı sızmasına, sivillerin toplu olarak tutuklanması da eşlik etti.  Operasyonda, başkent Bakü ile ülkenin diğer il ve bölgelerinde 841 kişi yasadışı olarak tutuklandı, bunlardan 112'si SSCB'nin çeşitli şehirlerindeki cezaevlerine gönderildi.

Ordu, yangın çıkaran mermiler sonucunda 200 eve, 80 araca ambulans dahil ateş açtı ve çok sayıda kamu ve özel mülkü tahrip etti.

Ocak 1990 kurbanlarına sembolik olarak "20 Ocak Şehitleri" deniyor.  Toplamda Azerbaycan'ın 150 "20 Ocak şehidi" var.

Trajediden hemen sonra, 21 Ocak 1990'da, ulusal lider Haydar Aliyev ve ailesi, yerli halkla dayanışma göstermek için Moskova'daki Azerbaycan Daimi Temsilciliğini ziyaret etti, SSCB liderliğinin bu kanlı operasyonunu şiddetle protesto etti ve onu yönetenleri ifşa etti. .

Ocak trajedisi sadece ulusal bir trajedi değil, aynı zamanda Azerbaycan halkının sarsılmaz iradesini de gösterdi.  Bakü'de Sovyet ordusunun acımasızlığı ve zulmüne ve OHAL ilan edilmesine rağmen Azerbaycan halkı, 20 Ocak şehitlerinin defnedilmesiyle ilgili olarak 22 Ocak'ta başkentin Azadlıg Meydanı'nda yas yürüyüşü düzenledi.  Şehitler Sokağı'ndaki cenaze törenine yaklaşık 2 milyon kişi katıldı.  Halkın talebi üzerine Azerbaycan SSC Yüksek Sovyeti olağanüstü toplantı yaptı ve Bakü'de olağanüstü halin kaldırılmasına karar verildi, ancak cumhuriyetin üst düzey yetkililerinin çoğu toplantıya katılmadı.

29 Mart 1994'te, ulusal lider Haydar Aliyev'in girişimiyle, 20 Ocak trajedisine ilk kez en yüksek yasama organı - Milli Meclis düzeyinde yasal ve siyasi bir değerlendirme verildi.  O zamandan beri 20 Ocak her yıl Azerbaycan'da Ulusal Yas Günü olarak kutlanıyor.  Her yıl 20 Ocak'ta yetkililer ve sıradan vatandaşlar, 20 Ocak trajedisinin kurbanlarını Şehitler Sokağı'nda ziyaret ediyor.

Özel eylem planına göre, ziyaretçilerin güvenliğini sağlamak amacıyla 20 Ocak saat 07:00'den törenin bitimine kadar Şehitler Yolu istikametindeki sokak ve caddelerde trafik kısıtlanacak.  Bu konuda toplu taşımaya öncelik verilerek mümkün olduğunca az özel araç kullanılması önerilir.

20 Ocak Bakü saatiyle 12.00'de yurtta bir dakikalık saygı duruşunda bulunularak şehitlerin anısına anılacak, gemiler, arabalar ve trenler siren çalacak.  Aynı gün ülkede yas işareti olarak Azerbaycan'ın devlet bayrakları indirildi.

Azerbaycan büyükelçilikleri, diplomatik misyonları ve yurtdışındaki Azerbaycan toplulukları tarafından dünya kamuoyunun dikkatini Kanlı Ocak trajedisine çekmek için ilgili tedbirler alınmaktadır.

O kanlı olayın üzerinden 32 yıl geçmesine rağmen halkımız bu olayın faillerini kınıyor ve hayatını kaybeden vatandaşlarımız için af diler.  Yaşasın bağımsız Azerbaycan, çok yaşa büyük halkımız.

Namik Delidağlı,

Azerbaycan Yazarlar Birliği ve Azərbaycan Gazeteciler Birliği üyesi.

Zakir Kaya imzalı kitaplarına sahip olmak için linke tıklayın